FK Kavram Vicdan (1 Görüntüleyen)

Vicdan ; sessiz bir hakem diye niteleyebilirim…

Sevgili forum sakinleri her olay yada olguda kendimizle bir yerde mutlaka baş başa kalırız, o an bir ses bizimle konuşur…işte bu o ; Vicdan, insanın içinde konuşan ama sesi dışarıdan duyulmayan bir hakemdir. Ne kanunlara, ne kurallara, ne de başkalarının bakışına ihtiyaç duyar. O, en yalnız anlarımızda bile bizimledir. Kimsenin görmediği, duymadığı, bilmediği zamanlarda bile bir iç sızı olarak kendini hatırlatır.
Bir haksızlık gördüğümüzde içimizde bir huzursuzluk baş gösteriyorsa, bu vicdandır. Bir iyilik yaptığımızda, kimseden takdir beklemeksizin yüzümüzde beliren sıcak gülümsemenin kaynağı da odur. Vicdan, insanın kendi iç terazisidir; dışarıdan gelen hiçbir baskıya gerek duymadan doğruyu yanlıştan ayırır.
Bazıları vicdanını susturmayı öğrenir zamanla. Menfaatler, korkular, kalabalıkların sesi vicdanın üstünü örter. Ama o hiçbir zaman tamamen susmaz. Gecenin bir vakti, bir sessizlik anında, beklenmedik bir hatırayla yeniden konuşur.

Gerçek erdem, kimsenin görmediği yerde bile doğru olanı yapabilmektir. İşte vicdan bu erdemin temelidir. O yüzden vicdanı temiz bir insanın yüzü rahattır; çünkü yastığına başını koyduğunda içinde bir savaş değil, bir barış vardır.

İnşallah hepimiz içimizde savaş çığlıkları yerine barış nidaları atıyoruzdur….

Devam edeceğim

Vicdan, insanın kendi iç dünyasında iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan ayırt etmesini sağlayan manevi bir güçtür. Ahlaki değerlerin içselleştirilmiş hali olan vicdan, bireyin eylemlerini sorgulamasına, pişmanlık duymasına ya da iç huzura kavuşmasına neden olabilir. Kelime kökeni Arapça “vecede” fiilinden gelir; “bulmak”, “sezmek” anlamlarına gelir. Bu yönüyle vicdan, insanın kendi içinde bulduğu bir hakemdir; ne gözle görülür ne de sesle duyulur ama varlığı bazen çığlık çığlığa susar.

Vicdan kavramı tarih boyunca hem felsefi hem de dini metinlerde tartışılmış, çeşitli anlamlar kazanmıştır. Antik Yunan’da daimonion (Sokrat’ın iç sesi) olarak ifade edilen bu kavram, bireyin içindeki tanrısal rehber olarak görülmüştür. Hristiyanlıkta ise Tanrı’nın sesi olarak kabul edilir; bireyin Tanrı ile doğrudan temas kurduğu içsel bir alan. İslam düşüncesinde ise vicdan; nefsi levvame (kendini kınayan nefis) olarak karşımıza çıkar. Bu mertebe, kişinin yaptığı kötülükten sonra pişmanlık duymasıyla tanımlanır. Aydınlanma dönemi filozoflarından Immanuel Kant, vicdanı “ahlak yasasının insan içindeki yankısı” olarak tanımlar. Ona göre vicdan, kişiyi hem yargılayan hem cezalandıran bir iç mahkemedir.

Edebiyat, vicdanın en çok yankılandığı alanlardan biridir. Roman kahramanlarının iç çatışmaları, pişmanlıkları, karar anlarındaki tereddütleri hep vicdanın izlerini taşır. Dostoyevski’nin Suç ve Ceza romanında Raskolnikov’un işlediği cinayetin ardından yaşadığı içsel azap, vicdanın nasıl bir iç sorgulama mekanizması olduğunun edebi bir yansımasıdır. Türk edebiyatında Halit Ziya Uşaklıgil’in Mai ve Siyah romanındaki Ahmet Cemil, hayalleriyle gerçekler arasında sıkışırken vicdanına sığınır. Yine Sabahattin Ali’nin Kuyucaklı Yusuf karakteri, adaletle vicdan arasında bir denge kurmaya çalışır.

Şiirlerde ise vicdan, çoğu zaman insanın içindeki yankı olarak betimlenir. Nazım Hikmet’in şu dizeleri, vicdanın hem bireysel hem toplumsal yönüne işaret eder:
“Bana mutlu günler borçlusun vicdan,
sustuğun her zulümde biraz daha eksildin.”

Vicdan, sadece bireyin değil toplumun da pusulasıdır. Toplumun adalete ve merhamete yaklaşımı, bireylerin vicdanına dayanır. Bu yüzden edebi eserlerde yalnızca bireysel değil, kolektif bir vicdan da işlenir.

Hayatta yaptiginnz bir eylemin dogrumu yada yanlismi noktasinda emin olamadiginiz durumlarda dogrulugundan en kucuk suphe edemeyecegimiz ic ses

Vicdan dediğin şey öyle yüksek sesle konuşmaz aslında. Ne bağırır, ne çağırır… Küçük bir fısıltıdır o. Ama öyle bir yerden konuşur ki, insan ne kadar duymamazlıktan gelse de, kalbinin bir köşesi hep ona kulak kabartır.

Bir gün bir çocuğun elindeki dondurmayı düşürdüğünü gördüğünde için cız ediyorsa, ya da yaşlı bir teyze otobüste ayakta kalınca yerinden huzursuz oluyorsan… İşte o his var ya, hah işte o vicdandır. Cebinde para olmasa da, elinde verecek ekmek kalmasa da, yüreğinde paylaştığın o sızı seni insan yapan şeydir.

Bazen bir hata yaparsın, sonra gece yastığa başını koyarsın, ama uyku gelmez bir türlü. “Şunu söylemesem miydim?”, “Keşke biraz daha anlayışlı olsaydım…” dersin. İşte vicdan, geceleri en güzel muhasebecidir; ne fazlasını alır, ne eksiğini unutur.

Ama vicdan sadece sitem etmez, arada başını okşar da. Birine iyi davrandığında, kalbini kırmadığında, sessizce bir aferin verir sana. Gözle görünmez, ama gönülle hissedilir.

Kısacası vicdan, içimizdeki en tatlı denge. Ne çok katı, ne fazla gevşek. Azıcık muhabbetle, biraz tebessümle yoğrulmuş bir iç ses. Onu dinleyebilenin kalbi rahat, uykusu huzurlu olur.

Vicdan doğuştan mıdır?

@Erva Vicdan doğuştan bir eğilimle gelir ama zamanla aile, çevre ve yaşantılarla şekillenir.
Yani şu şekil biraz daha açabiliriz ; İnsan doğduğunda vicdanın temeli olan empati ve doğru ile yanlışı ayırt etme eğilimiyle gelir. Ama bu yeterli değildir. Yani Erva doğru ve yanlışı ayırt etmek için dış etmenlere ihtiyacımız var.
Ozaman diyebiliriz ki aileden, toplumdan ve yaşadıklarından öğrendikleriyle vicdan gelişir. Örneğin, bir çocuk başkalarına zarar vermenin kötü olduğunu ailesinden öğrenirse, zamanla bu onun vicdanına yerleşir. Ama doğru örneklerle büyümezse, vicdan duygusu zayıf kalabilir.
Yani vicdan, doğuştan bir tohum gibidir. Büyüyüp güçlü olması, nasıl bir ortamda geliştiğine bağlıdır.