Modern zamanla birlikte değişen önceliklerimiz
Vahdettin İnce, zamanla insanların öncelikleri ve telkinlerinin dünyevileştiğini aktarıyor
Vahdettin İnce/Star
İbrahim milleti
Geçenlerde etrafıma toplanmış torunlarıma "İngilizceyi iyi öğrenin. Matematiği ihmal etmeyin. Batı-Rus klasiklerini mutlaka okuyun. Eğer İngilizceniz iyi seviyede olursa, ileride iş bulma imkanınız kolaylaşır. Türkiye'de olmasa, yurt dışında..." gibi telkinlerde bulunurken buldum kendimi. İçlerinde ortaokula gidecek olanına sordum, söyle bakayım, İngilizceden kaç aldın? Liseye gideceksin seneye, denemelerden kaç net yapıyorsun?... Aldığım cevaplar karşısında göğsüm kabardı. Sonra camide vakit namazını kılmak üzere evden çıktım. Elimden tutup beraberinde köyün camiine götüren dedem ve kendisiyle birlikte camiye gitmeye başlamamdan dolayı yaşadığı sevinci, benimle gurur duyması aklıma geldi. Az önce torunlarımla yaptığım muhabbetten dolayı irkildim. Ne yalan söyleyeyim, torunlarımın önüne koyduğum ufuk utandırmıştı beni.
Dedem rahmetli, bana öğrettiği şeyleri, camide, harman yerinde, köylülerin bir arada olduğu herhangi bir yerde, söyletmekten ve benim de doğru cevaplar vermemden pek hoşlanır, gururlanırdı. Söyle bakayım, kimin neslisin, ben, Adem peygamberin, diye cevap verirdim. Peki kimin milletisin, diye sorar, ben, İbrahim peygamberin, cevabını verirdim. Şimdi söyle bakayım, kimin ümmetisin, diye sorar, ben de Muhammed Mustafa'nın ümmetiyim, diye cevap verirdim. Köylüler hep bir ağızdan "aferin" derken, dedem de beni kucaklar, gözlerimden öperdi. Okuma yazması olmayan, hiç Türkçe bilmeyen, Bitlis-Norşîn şeyhine bağlı Nakşibendî tarikatına mensup sofî Mahir, önüme müthiş bir ufuk koymuş. Allah aşkına hangi akademi bu ufku çizebilir bu zamanda? Dedem, resmen büyük insanlıkla buluşmanın, kitap ehliyle bir araya gelmenin ve Müslüman kavimlerle kaynaşmanın kıstasını nakşetmiş ruhuma meğer. Bütün insanlar, Adem'in çocuklarıyız. Yahudiler, Hristiyanlar, Müslümanlar İbrahim'in milletiyiz. Araplar, Türkler, Kürtler, Sünniler, Şiiler Muhammed ümmetiyiz. İrfan böyle bir şeydir, ciltler dolusu kitaplara sığmayan hakikati birkaç cümleyle beynine nakşeder, dedim. Dedemin zamanında tarikatlar ne hikmetler paylaşıyormuş, şimdikiler neleri paylaşamıyorlar... sözleri döküldü dudaklarımdan.
Bir de bana bakın, torunlarıma hangi ufukları gösteriyorum? En çok hangi meziyetleriyle gurur duyuyorum torunlarımın? Kur'an okumayı öğrenmeleriyle mi, yoksa İngilizceden aldıkları yüksek notlarla mı? Kur'an kursuna gitmeleriyle mi, İngilizce kursuna gitmeleriyle mi? Okuma yazma bilmeyen dedem elime dünya hayatına, insana, varlığa dair değme filozofun kıyısından geçemeyeceği evrensel bir ölçüyü tutuştururken, ben, torunlarıma Britanya adasının puslu ufkunu, iş bulmak, karın doyurmak gibi hayvanlarla ortaklaştığımız bir hedefi telkin ediyorum... Dehşet verici bir geriye düşme değil mi sizce de?
Ufukları gri Britanya adasının başını çektiği çağdaş medeniyetin şekil ve ruh kazandırdığı eğitim sisteminin, özelde de benim bu yönlendirmelerimle yetişen nesil, varsayalım ki dedemin temsil ettiği irfandan da bir şeyler öğrenmiş olsun, bu sefer, baskın eğitim sisteminin irfanî hakikatleri çarpıtması kaçınılmaz olur. Mesela Yahudilerin "İbrahim milleti" kavramını çarpıtmaları gibi. Nitekim onlar da bizim gibi İbrahim milletinden olduklarını söylüyorlar. Hatta İbrahim üzerinde herkesten daha çok hak sahibi olduklarını, çünkü onun soyundan geldiklerini söylüyorlar. Görüldüğü gibi onların nazarında İbrahim'in milletinden olmak onun soyundan gelmekle eş anlamlıdır. Dedemin temsil ve telkin ettiği İslamî irfana göre ise, İbrahim milletinden olmak, İbrahim'in "hanif" (şirkten beri, tevhidî) dinine mensup olmak anlamındadır. Bu yüzden dedemin "İbrahim milleti" kavramı birleştirici iken, Yahudilerin "İbrahim milleti" ayrıştırıcı ve yalnızlaştırıcıdır.
Bugünkü eğitim sistemi "Yahudileşme temayülü"ne sahiptir. Bu yüzden söz konusu eğitim sisteminin ürünü zihinlere göre, mesela "Osmanlının torunu olmak" onun soyundan gelmek demektir veya böyle algılanması dayatılmaktadır. Oysa İslamî irfana göre yetişen nesiller nazarında "Osmanlının torunu olmak", aynı soydan olmasa bile, onların İslamî miraslarına sahip çıkmak demekti.
Dedemin zamanı bizden yüz bin devir ileride.