Yöneticilerin Dürüst Olması Bir Zorunluluktur Doç. Dr. Ahmet Emin SEYHAN

YÖNETİCİLERİN DÜRÜST OLMASI NİÇİN BİR ZORUNLULUKTUR?


Sorumluluk sahibi bir yönetici, yönetimini adalet ve hakkaniyet ölçülerine göre sürdürür. Kararlarında hissî ve keyfî davranmaz. Allah’ın tayin ettiği sınırları hiçbir şekilde aşmaz. Allah’a ve ahiret gününe olan inancı tam ve sapasağlamdır. Kendisi için olduğu gibi idare ettiği kimseler için de faydalı ve güzel olanları tercih eder ve o ahirette bütün yaptıklarının hesabını vereceğinin bilincindedir. [1] Bunun tam tersi bir yönetici ise, günah kirlerine dalmış, kötü arzularının esiri olmuş ve Allah yolundan sapmış bir kimsedir. Kötü yönetimiyle emri altındakilere zulmetmiş, bozgunculuk çıkartmış, [2] huzur ortamını baltalamış, hesap vereceğine ise hiçbir zaman inanmamıştır. O sadece kendini, çıkarlarını ve sahip olduğu koltuğunu düşünmüştür. Makamını ve servetini kaybetmemek için de elinden geleni yapmıştır. [3]

Tarih boyunca bütün toplumlarda dürüstlük en faziletli bir erdem olarak görülmüştür. [4] Özellikle idarecilerin adil ve dürüst olmaları çok büyük bir önem arz etmektedir. Zira toplum sevgiyle kaynaşır, ancak adaletle yaşar. İdarecileri adaletten ayrılmış bir toplum, huzur toplumu olamaz. Toplumun bekasının teminatı, adaletin bütün kural ve kurullarıyla işlemesidir. Yani; her zaman hukukun üstün olmasıdır. İnsan hakları ihlallerinin yapılmamasıdır. Temel insan hak ve hürriyetlerinin çiğnenmesidir. [5]

Diğer taraftan iktisâdî kalkınmanın olabilmesi içinde dürüstlüğe ihtiyaç vardır. Ülkeleri tahrip eden haksız uygulamalardır. Sistemlerdeki bozukluğun ana temeli adaletsizliklerdir.

İyi bir idareci, ehliyet ve liyakat sahibi olanların hakkını tam ve eksiksiz verir. Bir kimseye hak ettiğinden fazlasını vermenin doğru olmadığının da bilincindedir. Eşitliğe dikkat eder, kimseye haksızlık yapmaz.

Özetle ifade edecek olursak; nereyi idare ediyorsa etsin bütün yöneticiler dürüst olmak zorundadırlar. Kimsenin hakkına tecavüz etmemek, kul hakkı ile Allah’ın karşısına çıkmamak için de çok dikkatli ve duyarlı olmak mecburiyetindedirler. Bilerek haksızlık yapanlar, [6] mazlumların göz yaşlarını hiçe sayanlar, otoritelerini baskı ve dayatma ile sağlayanlar bir müddet bu durumu devam ettirseler bile, sonunda bunun hesabını mutlaka vereceklerdir. [7] Çünkü her şey inceldiğinde koparken, zulüm ise kalınlaştığı zaman kopmaktadır. [8] Tarih bunun örnekleriyle doludur. [9]

selam ve dua ile...

---------

[1] Sâ’d, 38/26. “…Öyleyse insanlar arasında adaletle hükmet, boş arzu ve heveslere uyma, sonra onlar seni Allah yolundan saptırır. Allah yolundan sapanları ise, hesap gününü unuttuklarından dolayı şiddetli bir azap bekler.”

[2] Bakara, 2/11. “Onlara ‘Yeryüzünde yozlaşmaya ve çürümeye yol açmayın!’ denildiğinde ‘Biz sadece düzeltmeye ve iyileştirmeye çalışıyoruz’ diye cevap verirler.” Bakara, 2/27. “Onlar ki, (fıtratlarına) yerleştirildikten sonra, Allah’a karşı taahhütlerini bozarlar, Allah’ın birleştirilmesini emrettiği şeyi koparıp ayırırlar (hiçbir dînî ve ahlakî kaygı taşımaksızın sırf çıkar uğruna insanların, hayvanların ve bitkilerin genleriyle oynarlar) ve yeryüzünü fesada verirler. İşte bunlardır hüsrana uğrayanlar.”; Ra’d,13/25. “Fakat (yaratılışlarının gereği olan doğal bir) andlaşmaya dayanıyor olmasına rağmen Allah ile olan bağlantılarını bozup Allah’ın sıkı tutulmasını emrettiği (bağları) kesen (aile bağlarını, öksüz, yetim ve yoksullara karşı sorumluluklarını, insanlığa karşı vazifelerini, İslam kardeşliğinin öngördüğü manevî yükümlülüğü yok sayan, tüm canlılara karşı sevgi ve şefkatle davranmayan) ve yeryüzünde bozgunculuk çıkaran kimselere gelince; işte (Allah’ın laneti böylelerine yönelmiştir; ve (öte dünyada) varılacak yerlerin en kötüsü de onlara ayrılmıştır.”; Fecr, 89/11-12. “(Onlar) toprakları üzerinde hak ve adalet sınırlarını aştılar. Ve orada büyük bir yozlaşma ve çürümeye sebep oldular.”

[3] Hümeze, 104/2-3. “(Vay haline o kişinin) ki, serveti biriktirir ve onu bir kalkan sayar, zanneder ki serveti onu sonsuza dek yaşatacak!”

[4] Ahkaf, 46/13-14. “Rabbimiz Allah’tır deyip sonra da dosdoğru yaşayanlara korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir. Onlar cennetliklerdir. Yapmakta olduklarına karşılık orada ebedî kalacaklardır.”

[5] Nisâ, 4/58. “Allah, size emanet edilen (maddî ve manevî şey)leri ehil olanlara tevdî etmenizi ve her zaman insanlar arasında hüküm verecek olursanız adaletle hükmetmenizi emreder. Allah’ın size yapılmasını tavsiye ettiği (şey), mutlaka en güzel (şey)dir: Allah, kesinlikle her şeyi işitendir, her şeyi görendir.”; Mâide, 5/8. “Siz ey imana ermiş olanlar! İnsaf ile hakikate şahitlik yaparak Allah’a bağlılığınızda sıkı durun; ve herhangi bir kimseye karşı nefretiniz, sizi adaletten sapma günahına itmesin. Adil olun: bu, Allah’a karşı sorumluluk bilinci duymaya en yakın olan (davranış)tır. Ve Allah’a karşı sorumluluğunuzun şuurunda olun: şüphe yok ki Allah bütün yaptıklarınızdan haberdardır.”; Nahl, 16/90. “Gerçek şu ki, Allah adaleti ve iyilik yapmayı, yakınlara karşı cömert olmayı emreder. Utanç verici ve arsızca olanı, akıl ve sağduyuya aykırı olanı ve azgınlığı ve taşkınlığı yasaklar. Ve size (böyle tekrar tekrar) öğüt verir ki, böylece (bütün bunları) belki aklınızda tutarsınız.”

[6] Kasas, 28/39. “İşte böylece, o (Firavun) ve onun buyruğunda olanlar, hiçbir haklılık kaygısı taşımaksızın (yargı için) Bize dönmeyeceklerinden eminmişçesine yeryüzünde büyüklük tasladılar!”


[7] Mutaffifîn, 83/4-6. “Onlar bilmezler mi ki tekrar diriltilecekler (ve) korkunç bir günde (hesaba çekilecekler): bütün insanların alemlerin Rabbi huzuruna varacakları günde?”; İnşikâk, 84/13-15. “Bakın o adam, (yeryüzündeki hayatında) kendi görüş ve anlayışındaki insanlar arasında keyifle yaşadı. Çünkü hiçbir zaman Allah’a döneceğini düşünmedi. Evet, öyle! Halbuki Rabbi, onda olan her şeyi görmekteydi!”

[8] Furkân, 25/19. “(Bunun üzerine Allah da, müşriklere): “İşte (sizin tanrı yerine koyduğunuz kimseler, geçmişte) ileri sürdüğünüz iddiaların yalan olduğunu ortaya koydular” diyecek. “Artık ne (hak ettiğiniz hesabı) savuşturabilirsiniz, ne de kendinize bir destek bulabilirsiniz! Çünkü içinizden her kim böyle bir kötülük işlemişse, ona büyük bir azabı tattıracağız!”; Gâfir, 40/17. “O gün her insan kazandığının karşılığını görür. O gün hiçbir haksızlık (yapılmaz). Şüphesiz Allah, hesabı çabuk görendir.” Fussilet, 41/48. “Böylece, onların önceden yalvarıp durdukları bütün güçler, kendilerini terk etmiş olacak: ve kendileri için bir kaçış imkanı olmadığını kesinlikle öğreneceklerdir.”; Zuhruf, 43/65. “…Vay haline o zulmedenlerin ve yazık o acı Gün’de (başlarına gelecek) azap için!”.

[9] Yûnus, 10/13. “Ve gerçek şu ki, sizden önce kendilerine gönderilen peygamberler onlara hakkın apaçık delillerini getirdikleri halde (inat ve ısrarla) zulüm (ve kötülük) yapmaya devam ettikleri zaman, nice nesilleri yok ettik. Çünkü onlar (bu delillere ya da peygamberlere) inanmayı reddettiler. Biz işte böyle cezalandırırız, günaha gömülüp giden toplumları.” Ayrıca bkz. En’âm, 6/6, 47; A’râf, 7/164; Hûd, 11/117; İsrâ, 17/17; Meryem, 19/74, 98; Tâhâ, 20/128; Hac, 22/45; Şuarâ, 26/39; Kasas, 28/43, 59; Secde, 32/26; Yâsin, 36/31; Sa’d, 38/3; Duhân, 44/37; Ahkâf, 46/27, 35; Kâf, 50/36; Mürselât, 77/15-19.