Yorum/Analiz Suriyelilerin geri dönüşü Türkiye ekonomisini nasıl etkiler?

Türkiye'de ırkçı çevreler mültecileri hedef göstermeye devam ederken mültecilerin olası kitlesel göçünün Türkiye'de üretim faaliyetlerine nasıl bir etki edeceği ise oldukça tartışmalı.​

HAKSÖZ HABER

Türkiye'de son yıllarda yükselişe geçen ırkçı dalga her fırsatta Suriyeli mültecileri hedef gösterdi. Suriyeliler hakkında üretilen yalan ve dezenformasyon belki de Türkiye tarihinde başka hiçbir topluluk için üretilmemişken 8 Aralık Devrimi ile ırkçıların sesi biraz olsun kesildi.

Şimdilerde ise Suriye'nin özgürleşmesi bahane edilerek Suriyelilerin hızlıca ülkelerine gönderilmeleri gerektiği söylenerek ırkçı hezeyanlar yeni bir kılıfta sunuluyor. Gazze Dayanışma Platformu tarafından geçtiğimiz pazar günü Saraçhane Parkı'nda düzenlenen eylemde Özgür-Der Genel Başkanı Rıdvan Kaya, Suriyeli mültecilerin geri dönme veya dönmeme hakkına sahip olduğunu ifade etmişti:


Muhacir kardeşlerimiz memleketlerine dönme hakkını tekrar elde ettiler ancak buradan hareketle Suriyelilerin dönmesi için ırkçı propaganda üreten müfsidlere vereceğimiz tek cevap şudur:

İsteyen kalır isteyen gider. Suriye bizim Türkiye de Suriyelilerindir! Ellerinizi kardeşlerimizin üstünden çekin ve yaşadığınız zilleti düşünün!

Suriye’deki zafer ve Gazze'deki direnişle iftihar ediyoruz. Özgür Şam'ı görmek nasip oldu. Allah'ın izni ve yardımıyla Özgür Gazze ve Özgür Kudüs için mücadelemiz sürecek. Daha fazla silahı olanlar değil imanı olanlar zafere ulaşacaklardır!"


Suriye'nin Esed çetesinden kurtulmuş olması çok büyük bir kazanımken Esed tarafından sömürülmüş ve yerle bir edilmiş bir ülkeden bahsediyoruz. Suriye'de başta güvenlik olmak üzere eğitim, sağlık gibi temel yaşam standartlarının oluşması ister istemez belli bir süre alacaktır. Bu şartlar sağlanmadan Suriyelilerin gruplar halinde hemen ülkelerine dönmeleri gerektiğini söylemek en hafif ifadeyle insafsızlıktır!

Peki, Suriyelilerin iyi bir senaryoda hızlıca ülkelerine döndükleri ihtimali temel alırsa bunun Türkiye ekonomisine etkisi nasıl olur? Türkiye'de başta ağır sanayi, tarım ve hayvancılık olmak üzere Türkiyelilerin yapmak istemedikleri zorlu işlerin yükünü büyük oranda mülteciler çekiyor. Suriyelilerin hızlı bir şekilde ve kitlesel göçlerle ülkelerine dönmeleri iş gücünde yaşanacak sorunlar ve artan maliyetler sebebiyle Türkiye'de üretimin ciddi anlamda zora girmesi anlamına geliyor.

Fokus Plus'ta yayımlanan makalesinin bir bölümünde Zeynep Burcu Uğur, Suriyelilerin geri dönüş ihtimalinin Türkiye ekonomisi üzerindeki olası etkilerini inceliyor.

Zeynep Burcu Uğur / Fokus Plus

Suriyelilerin Türkiye ekonomisi üzerindeki potansiyel etkileri

Şam'ın muhaliflerin eline geçmesinden sonra, bazı sınır kapılarında Suriye'ye gitmek isteyenler için kuyrukların oluştuğu gözlemleniyor. Suriyelilerin bazıları Türkiye’den hemen ayrılmayı tercih edebilirken, önemli bir grubun yalnızca Suriye'deki istikrar sağlandığında geri dönmesi bekleniyor. Bununla birlikte, bazı Suriyeliler ara sıra Suriye'ye gitse de Türkiye'de kurdukları düzeni bozmak istemeyebilir. Suriyeliler ülkelerine geri dönmek için yalnızca güvenli bir ortam değil, aynı zamanda yaşamlarını sürdürebilecekleri ekonomik koşullar arayacaktır.

Suriyelilerin Türkiye'den ayrılması, özellikle düşük ücretli ve iş gücü yoğun sektörlerde (tarım, inşaat, vb.) iş gücü arzının azalmasına neden olabilir. Yerli iş gücünün bu boşluğu doldurması zaman alacaktır.

Suriyeliler, özellikle yerlilerin yapmak istemediği işlerde çalışıyorlardı. Bu iş gücünün kaybı, Türkiye’deki bazı iş kollarında ciddi sıkıntılara yol açabilir. Özellikle tarımda, mevsimsel işler için uygun iş gücü bulunması daha zor hale gelebilir.

Suriyelilerin Türkiye'den yavaş yavaş ayrılması, Türkiye ekonomisinin bu değişime uyum sağlaması açısından önemli olacaktır.

Tüketiciler açısından ise, Suriyeli işçilerin daha düşük ücretlerle çalışması nedeniyle, şu an daha ucuza tükettiğimiz bazı ürünlerin fiyatlarının, eğer ciddi sayıda Suriyeli geri dönerse, önümüzdeki yaz artabileceği öngörülebilir.

Türkiye'de yatırım yapmış olan Suriyelilerin Türkiye'den hemen ayrılması kolay olmayacaktır. Ancak Suriye istikrara kavuşursa, uzun vadede Türkiye’den hem emek hem de sermaye çıkışı yaşanabilir. Bununla birlikte, Suriye'nin yeniden inşasında Türk şirketlerinin rol alacağı tahmin edilir.

Bu yeni gelişmelerden önce de Türkiye, en fazla ithalat ve en fazla ihracat yaptığı ülke olması hasebiyle Suriye’nin en büyük ticaret ortağı idi. Ticaret Bakanlığı’nın rakamlarına göre, Türkiye ile Suriye arasında 2023 yılı itibariyle 2.4 milyon dolarlık bir ticaret hacmi var. Türkiye'de uzun yıllar boyunca yaşamış olan Suriyelilerin oluşturduğu iş bağlantıları ve ağlar, Türkiye-Suriye ticaret ilişkilerinin, Suriyelilerin geri dönmesinin ardından da artmasına zemin hazırlayacaktır.