Yeni Konu Kanuni'nin 10 yıl süren 13 seferi

Kanuni'nin 10 yıl süren 13 seferi Mumsema Kanunî'nin 46 yıl süren saltanatının yaklaşık 10 yılı seferlerde geçmiş, padişah son seferinde vefat etmişti.

Osmanlı tarihinde ordunun başında en fazla sefere çıkan padişah Fatih Sultan Mehmed'dir. Fatih'ten sonra Kanunî gelir. Birinci Süleyman 46 yıllık uzun saltanatı boyunca 13 sefere çıkmıştı.

BELGRAD'DAN MOHAÇ'A

Kanunî'nin ilk seferi Orta Avrupa'nın kilidi olan Belgrad'aydı. 1521'de Belgrad fethedildi. Ertesi yıl gündeme Akdeniz'de stratejik bir nokta olan Rodos geldi. Rodos meselesi için toplanan divanda, üyelerin çoğu adanın fethinin zor olduğunu söyleyerek sefere sıcak bakmadı. Veziriazam Piri Mehmed Paşa ve Kanunî sefer taraftarı olunca 1522'de Rodos'un fethine karar verildi. Yaklaşık yedi aylık kuşatma sonucunda ada teslim oldu.
Osmanlı ordusu 1526'da Macaristan'a sefer yaparak Şarlken'e bir mesaj vermek ve Fransa'ya destek olmak için yola çıktı. Sürekli yağan yağmurlarla, sellerle boğuşarak Macaristan'a ilerledi. Macar kralı Osmanlı ordusunu 29 Ağustos 1526'da Mohaç'ta karşıladı. Ancak iki saat süren savaşın sonunda Macar Krallığı tarihten kalktı.

VİYANA'DAN BAĞDAT'A

Avusturyalılar'ın Osmanlı himayesindeki Macar topraklarına saldırması üzerine Osmanlı ordusu 1529'da Kanunî Sultan Süleyman'ın komutası altında İstanbul'dan Macaristan'a doğru hareket etti. Avusturya'yı devre dışı bırakmak için Viyana kuşatıldı. Osmanlı ordusunun Viyana kuşatması 17 gün sürdü. Hâlbuki Viyana gibi bir kaleyi fethetmek için birkaç aylık kuşatma yapılması ve ağır topların da bulunması gerekliydi. Ancak sürekli yağan yağmur kuşatmanın devamına izin vermemişti.

Ferdinand'ın 1531'de Budin'i kuşatması üzerine yeni bir sefere çıkıldı. Kanunî bu defa İspanya Kralı Şarlken'i hedef almıştı. Osmanlı kaynaklarında Alaman Seferi olarak geçen bu harekâtta 1532'de Viyana yakınlarındaki Güns Kalesi kuşatılıp, Şarlken'in gelmesi beklendi. Ancak ne Şarlken ne de Ferdinand geldi.

İlk İran seferine 1533'te çıkıldı. Irakeyn Seferi adı verilen bu harekâtta başta Bağdat olmak üzere Kuzey ve Orta Irak fethedildi.

İTALYA'DAN İRAN'A

Kanunî'nin kafasında da, Fatih Sultan Mehmed zamanda teşebbüs edilmiş ve yarım kalmış, İtalya'yı alma düşüncesi vardı. Osmanlı ordusu 1537 Mayıs'ında İstanbul'dan hareket etti. Korfu Adası kuşatıldı. Top atışları etkili olmuyordu. Bu sırada çıkan büyük bir fırtına kuşatmayı sekteye uğrattı. Karşı tarafın top atışları sonucunda iki Osmanlı kadırgası battı, bir top mermisiyle de dört Osmanlı askeri şehit edildi. Kanunî Sultan Süleyman bu durum üzerine "bir mücahid kulumu böyle bin kaleye vermem" diyerek kuşatmadan vazgeçti. İtalya seferi yarım kalmıştı.
Osmanlı'ya tâbi bir ülke olan Boğdan Voyvodası Petru Rareş, Avusturya Kralı Ferdinand ile işbirliği yapıp, bağımsızlık peşine düşünce Kanunî, 1538'de Boğdan Seferi'ne çıktı. Asi voyvoda Osmanlı ordusunun geldiğini öğrenince kaçtı. Kanunî yeni voyvoda olarak Rareş'in kardeşi Çekirge Stefan'ı tayin etti. Bender ile beraber bütün Bucak diyarı (güney Besarabya) Osmanlı topraklarına katıldı.

Osmanlı'ya tâbi Macaristan hükümdarı Yanoş Zapolya 1540'ta ölünce Avusturya, Budin'i kuşattı. Bunun üzerine Kanunî, yeni bir Avusturya seferine çıktı. Budin Osmanlı topraklarına katılıp, Budin merkezli bir beylerbeylik kuruldu.

Kanunî 1543'te Avusturya'nın elindeki Macar toprakları için sefere çıktı. Valpo ve Siklos kaleleri alındı. Daha sonra Peçuy'a yönelindi. Ardından Estergon ve Tata kaleleri ile İstolni Belgrad fethedildi.

Safevî şehzadesi Elkas Mirza'nın 1547'de Osmanlı'ya sığınması İran'ı tekrar gündeme getirdi. 1548'deki İran Seferi, Azerbaycan Seferi olarak da bilinir. Tebriz'e giren ve burada birkaç gün kalan Kanunî'nin asıl amacı Elkas Mirza'yı İran tahtına geçirmekti. Ancak uygun ortam bulamayınca Van Kalesi'ni fethedip geri döndü.

1552'de İran seferine çıkan Rüstem Paşa, Şehzade Mustafa'nın asker arasında taraftarının çok olduğunu söyleyince, Kanunî veziriazamı geri çağırdı. Kanunî 1553'te ordusuyla Üsküdar'dan hareket etti. Ordu 5 Ekim'de Konya Ereğlisi yakınındaki Aktepe denilen mevkide konakladı. Burada Şehzade Mustafa'nın öldürülmesinden sonra Osmanlı ordusu İran'a sefere devam etti. Kış Halep'te geçirildikten sonra 1554'te Karabağ'a girildi ve daha sonra Revan ve Nahçıvan alındı. Nahçıvan Seferi'yle Kars ile Arpaçay'a kadar uzanan saha Osmanlı topraklarına katıldı.

SON SEFER

Kanunî 1553'ten sonra uzun süre sefere çıkmadı. Avusturya ile ilişkilerin bozulması ve halkın aleyhindeki dedikoduları üzerine, hastalığına bakmadan 1566'da sefere çıktı. Sefere çıkılırken asıl niyet Eğri Kalesi'nin fethiyken, serhatlerden gelen bilgiler üzerine seferin yönü Zigetvar oldu.

7 Ağustos 1566'da Zigetvar muhasarası başladı. Zigetvar tamamen düşmek üzereyken 6-7 Eylül gecesi "Büyük Türk", "Muhteşem Süleyman" öldü. Zigetvar kuşatmasında ise sona gelinmişti. Böyle bir durumda padişahın ölümünün asker arasında duyulması bir aylık çabayı boşa çıkarabilirdi. Veziriazam Sokollu Mehmed Paşa padişahın ölümünü sakladı. 7 Eylül'de Zigetvar fethedildi.

Fatih'in alamadığı kaleler

Kanunî tahta çıktıktan sonra ilk iki seferini Fatih döneminde alınamayan iki nokta hedefe yaptı. Bunlardan Belgrad, İkinci Murad ve Fatih Sultan Mehmed dönemlerinde iki defa kuşatılmış ama alınamamış önemli bir merkezdi. Rodos da 1480'de kuşatılmış ancak fethedilememişti.

Belgrad ormanları

Fatih Sultan Mehmed'in alamadığı Belgrad'ı 1521'de genç yaşında Kanunî fethetmişti. Belgrad halkının bir kısmı İstanbul'a getirilerek Belgrad Kapı ve Belgrad ormanları civarındaki köylere yerleştirildi.

10 yıl süren seferler

Kanunî'nin bütün seferleri İsmail Hami Danişmend'in "İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi"ne göre aşağıya çıkarılmıştır:

1- Belgrad Seferi: 18 Mayıs 1521-19 Ekim 1521 (5 ay 1 gün)

2- Rodos Seferi: 16 Haziran 1522-29 Ocak 1523 (7 ay 13 gün)

3- Mohaç Seferi: 23 Nisan 1526-13 Kasım 1526 (6 ay 20 gün)

4- Viyana Seferi: 10 Mayıs 1529-Varış 16 Aralık 1529 (7 ay 6 gün)

5- Alaman Seferi: 25 Nisan 1532-21 Kasım 1532 (6 ay 26 gün)

6- Irakeyn Seferi: 11 Haziran 1534-8 Ocak 1536 (1 yıl 6ay 27 gün)

7- İtalya (Pulya) Seferi: 17 Mayıs 1537-22 Kasım 1537 (6 ay 5 gün)

8- Boğdan Seferi: Hareket 8 Temmuz 1538-27 Kasım 1538 (4 ay 19 gün)

9- Budin Seferi: 20 Haziran 1541-27 Kasım 1542 ( 5 ay 7 gün)

10- Estergon Seferi: 23 Nisan 1543-16 Kasım 1543 (6 ay 23 gün)

11- İkinci İran Seferi: 29 Mart 1548-11 Aralık 1550 (1 yıl 8 ay 12 gün)

12- Nahçıvan Seferi: 28 Ağustos 1553-31 Temmuz 1555 (1 yıl 11 ay 3 gün)

13- Zigetvar Seferi: 1 Mayıs 1566-7 Eylül 1566 (4 ay 6 gün)

Toplam: 10 yıl 2 ay 15 gün