Fosfor Metabolizması Bozuklukları Teşhisi ve Tedavi Yöntemleri

Fosfor metabolizması bozuklukları nedir, teşhisi nasıl konur ve nasıl tedavi edilir? İşte fosfor metabolizması bozuklukları ile ilgili bütün bilgileri sizler için derledik.

Fosfor Nedir?
Fosfor vücudumuzdaki en önemli elementlerden biridir. İnsan vücudundan en çok bulunan ikinci minareldir. Dolayısıyla vücudumuzda birçok işleve büründüğünüz de söyleyebiliriz. Doğada genelde katı halde bulunan fosfor, yağda, şekerde ve proteinde çokça bulunmaktadır. Aktarımı ise genellikle bakteriler ve bitkiler aracılığıyla gerçekleşmektedir. Dokularımızın yaklaşık %0,95'ini oluşturan fosfor, ortama her yetişkinde toplam 700 gr. kadar bulunmaktadır. İnsan vücudunda bulunan bu fosfor miktarının %80'i trikalsiyum fosfat halinde kalsiyuma bağlı olarak kemiklerde ve dişlerde bulunmaktadır. Kanda ve kaslarda ise %10 oranında bulunan fosfor lipit, protit ve glusit gibi bileşiklere bağlıdır.
Fosfor Metabolizması Bozuklukları Nedir?
Fosfor metabolizması kalsiyum metabolizması ile yakından bağlantılıdır. Vücudun fosfor dengesi özellikle böbrekler tarafından düzenlenerek, parathormon ve kalsitonin etkiliğine bağlıdır. Besinlerden fosfor alımının yetersiz olması, ancak kalsiyumun eksik alınması ile birlikte görülmektedir. Fosfor eksikliği sonucu genellikle şu rahatsızlıklar görülebilmektedir:

• Özellikle çocuklarda büyüme geriği
• D vitamini eksikliği ile birlikteyse bir tür raşitizm de görülür.
• Erişkinde ise osteomalazi (kemik yumuşaması) adı verilen hastalıklar ortaya çıkmaktadır.

Fosfor Metabolizması Bozuklukları Nedenleri
Fosfor metabolizması bozuklukları ise kendisini çeşitli böbrek rahatsızlıklarında göstermektedir. Fosfor metabozliması bozukluğu sonucu ortaya çıkan ağır böbrek yetmezlikleri, böbreğin fosforu süzme işlevinin azalması ile hiperfosfatemiye yol açar. Hipofosfatemi ise böbrekte doğuştan ya da sonradan oluşan yetmezliklerde fosforun yetersiz geri emilimi nedeniyle ortaya çıkar.
Fosfor Metabolizması Bozukluklarının Belirtileri
Vücuttaki fosfor eksikliğine hipofosfatemi adı verilmektedir. Kişi günlük yaşamında yeteri kadar fosfor almaz ise metabozlizmasında çeşitli rahatsızlıklar gözükebilmektedir. Bunlar:

• Anksiyete(kaygı, bunalma, sıkıntı)
• Kemik problemleri ve diş zayıflıkları
• Çocuklarda raşitizm
• Yorgunluk
• Düzensiz nefes alma
• Sinirlilik ve stres
• Uyuşukluk
• Deri hassasiyeti
• Titreme, vücut dayanıklılığının azalması
• İştah kaybı
• Endişe ve kilo değişiklikleri görülebilir

Bunların dışında; sert eklem ve kemik ağrısı belirtileri de yaşanabilmektedir. Ayrıca glikoz intoleransı, düzensiz kalp atışı ve solunum zorlukları da görülebilir.



Vücuttaki fosforun yüksek düzeyde olması durumuna da hiperfosfatemi adı verilmektedir. Bu fazlalık çeşitli yine kişide çeşitli hastalıkların görülmesine neden olabilmektedir. Bunlar

• Ağır böbrek hastalığı
• Böbrek fonksiyonlarının bozulması
• Böbrek yetmezliğine neden olabilmektedir.

Fosfat fazlalığı aynı zamanda kalp krizi, damar sertliği ve inmeye (felç) neden olabilmektedir. Tedavi, hiperfosfateminin altında yatan nedene göre belirlenir.
Fosfor Metabozlizması Bozuklukları Tedavi Yöntemleri
Kronik hiperfosfateminin en çok görülen nedeni, kronik böbrek yetersizliğidir. Bunun dışında, hipoparatiroidi ve psödohipoparatiroidi, tümöral kalsinoz sendromu, akromegali, bifosfonat tedavisi sırasında normal renal fonksiyonu olan hastalarda da gelişebilmektedir. Hiperfosfatemi uzun dönemde, sekonder hiperparatiroidi ve yumuşak doku kalsifikasyonlarına neden olmaktadır. Tedavide, oral fosfat alımının sınırlanması ve fosfor bağlayan ajanlar kullanılmaktadır. Renal yetersizlikte de, diyalize ek olarak, oral fosfor kısıtlaması ve fosfor bağlayan oral preparatlar ile tedavi edilmektedir.

Hipofosfatemiye yol açan durumlar, gastrointestinal sistemden fosfor emilimi ve absorpsiyonunu bozan patolojiler (malabsropsiyon sendromları gibi), renal fosfor kaybı, ekstrasellüler alandan intrasellüler alana kaymaya neden olan durumlar (respiratuvar alkaloz, diabetik ketoasidoz, glukoz ve insülin tedavisi gibi) ve ekstrasellüler alandan kemik dokusuna kaymaya neden olan durumlar (osteoblastik metastazlar ve aç kemik sendromu gibi) olarak özetlenebilmektedir. Serum fosfor konsantrasyonunun bozulmasi ciddi hipofosfatemi olarak tanımlanır. Bu durumda, metabolik ensefalopati tablosu, miyokard disfonksiyonu, hemolitik anemi, kas güçsüzlüğü ve hatta rabdomiyoliz gelişebilmektedir. Semptomatik fosfor eksikliği, oral fosfor preparatları ile tedavi edilir. İntravenöz tedavi, semptomatik hipokalsemi ve iskelet dışı kalsifikasyonların oluşma riski nedenyle çok dikkatli olarak, ancak ciddi bulguların varlığında ve serum fosfor düzeyi 1mg iken uygulanabilir. İnfüzyon sırasında serum kalsiyum, fosfor ve kreatinin duzeyleri yakından takip edilir