Foruma hoş geldin, Ziyaretçi

Forum içeriğine ve tüm hizmetlerimize erişim sağlamak için foruma kayıt olmalı ya da giriş yapmalısınız. Foruma üye olmak tamamen ücretsizdir.

Düşünce Platformumuza Hoşgeldiniz!

Düşünce Platformumuz bilgi ve düşüncenin en özgür adresidir!
Güne, gündeme ve yarınlara dair söyleyeceğim var diyenlerin, günlük koşuşturmaca içerisinde zihin jimnastiği yapmak isteyenlerin özgürlük meşalesi ~ FORUM KALEMİ ~

Felsefenin Yöntemsel Araçları

Uz@Y

Uz@Y
Katılım
25 Eki 2020
Mesajlar
1,392
Tepkime puanı
1,929
Puanları
113
Cinsiyet
Felsefenin Yöntemsel Araçları
Nasıl felsefe yapılır? Felsefecilerin kendi görüşlerini savunmak ve karşı görüşleri eleştirmek için farkında olarak ya da olmayarak kullandığı pek çok yöntemsel araç vardır. Bu araçların her biri her felsefeci tarafından eşit derecede önemli görülmemekte ve hatta bazı felsefeciler bu araçlardan bazılarının meşruiyetini kökten reddedebilir. Mesela doğallaştırılmış metafiziği savunan bazı felsefeciler kavramsal analiz, sezgiler ve düşünce deneyleri gibi yöntemsel araçların meşruiyetini reddederler. Bu noktayı göz önünde bulundurarak bu başlıkta felsefecilerin genel olarak kullandıkları yöntemsel araçları kısaca ele alacağız.
 

Uz@Y

Uz@Y
Katılım
25 Eki 2020
Mesajlar
1,392
Tepkime puanı
1,929
Puanları
113
Cinsiyet
a) Kavramsal/Dilsel Analiz
Felsefenin amaçlarından birinin bilgi, doğruluk, adalet, doğa yasası, iyilik, mümkünlük gibi temel ve ilk bakışta kafa karıştırıcı olabilecek felsefi kavramlara açıklık getirmek olduğunu söyleyebiliriz. Analiz bu tür kavramları daha az kafa karıştırıcı unsurları cinsinden tanımlamaya ya da açıklamaya çalışır. Dolayısıyla analizin felsefi kavramları indirgemeci bir şekilde daha az gizemli hale getirmeyi hedeflediğini söyleyebiliriz. Örneğin bilgiyi gerekçelendirilmiş doğru inanç olarak tanımladığımızı düşünelim. Bunu yaparak karmaşık ve parçalardan oluşan bilgi kavramını daha basit kavramlar cinsinden tanımlamış/açıklamış oluruz. Bu tanımın doğruluğunu test etmek için onu çeşitli varsayımsal senaryolara uygulayarak (Bkz. Düşünce deneyleri) onun kavramı doğru bir şekilde karşılayıp karşılamadığını anlamaya çalışabiliriz.
 

Uz@Y

Uz@Y
Katılım
25 Eki 2020
Mesajlar
1,392
Tepkime puanı
1,929
Puanları
113
Cinsiyet
b) Sezgi/Sağduyu
Sezginin ne olduğu ve güvenilir kabul edilmesinin doğru olup olmadığı konusunda ciddi tartışmalar vardır. Bazı felsefeciler sezginin başlı başına bir tür düşünme yetisi olduğunu kabul ederken başka felsefeciler onu sadece kişilerin bir şeye inanma yönündeki eğiliminden ibaret görürler. Sezgilerin doğası ve güvenilirliği konusundaki gerçek ne olursa olsun felsefecilerin sezgilere başvurdukları bariz gibidir. Örneğin çeşitli temel ahlaki prensipler temellendirilirken sezgilerimize ve söz konusu ahlaki prensibin bize apaçık doğru görünüp görünmediğine bakabiliriz. Genel olarak bir düşünce deneyinin sonucunun ne olduğunu tespit etmeye çalışırken de sezgilerimizi kullanırız. Sezgilerin felsefi görüşleri en azından aksine inanma yönünde bir gerekçemiz olmaması durumunda gerekçelendirebildiği görüşü felsefeciler arasında yaygındır. Sezgiler yanılmaz ve değiştirilemez olmasalar da bize felsefi tartışmalardaki makul başlangıç noktalarının ne olduğunu göstermekte kullanılabilirler.
 

Uz@Y

Uz@Y
Katılım
25 Eki 2020
Mesajlar
1,392
Tepkime puanı
1,929
Puanları
113
Cinsiyet
c) Düşünce Deneyleri
Düşünce deneyleri çeşitli kavramsal problemleri çözmek için felsefede ve bilimlerde kullandığımız varsayımsal senaryolardır. Mesela şu senaryoyu ele alalım: Diyelim ki ışınlanmayı icat ettik. Bir makine Dünya’daki bedeninizi yok ediyor ve aynı anda sizinle her anlamda aynı olan bir başka beden bu makinenin Mars’taki versiyonu tarafından inşa ediliyor. Fiziksel özelliklerinizin yanı sıra bu varlıkla bütün kişiliğinizi, anılarınızı ve sırlarınızı paylaşıyorsunuz. Söz konusu varlık sizin nasıl davranmanız gerektiğini bekliyorsak öyle davranıyor. Bu durumda söz konusu varlığın siz olduğunuzu söyleyebilir miyiz? Işınlanma ölmenize mi neden olur yoksa varlığınızı sürdürdüğünüzü mü söylememiz lazım? Düşünce deneyleri, buradaki ışınlanma düşünce deneyinde olduğu gibi, belli bir konudaki -mesela bir kişinin aynı kişi olarak varlığını sürdürmesi için nelerin gerekli olduğu konusundaki- temel sezgilerin birbirinden nasıl farklılık gösterdiğini görmemizi sağlayabilir. Bunun yanı sıra düşünce deneyleri belli felsefi pozisyonları desteklemek ya da çürütmek için de kullanılabilir.
 

Uz@Y

Uz@Y
Katılım
25 Eki 2020
Mesajlar
1,392
Tepkime puanı
1,929
Puanları
113
Cinsiyet
d) Teori Seçim Kriterlerinin Kullanımı
Bilimsel teoriler birbirlerine tercih edilirken sadece gözlemle uyumlu olmanın değil, gözlem dışı teori seçim kriterlerini karşılamanın da önem taşıdığı yaygın olarak kabul edilir. Basitlik, açıklanmaya çalışılan fenomene en iyi açıklamayı sunmak, önceden sahip olunan bilgilerle tutarlılık, yeni keşiflere ve araştırma alanlarının açılmasına yol açmak, farklı alanlardaki çok çeşitli problemlerin çözümlerine katkıda bulunabilmek gibi teori seçim kriterleri sadece bilimlerde değil, felsefede de önemli yer tutar. Pek çok felsefi tartışmanın özünde çeşitli felsefi pozisyonların sahip olduğu teorik erdemlerin tartıldığı “teorik kar-zarar hesapları” oldukları söylenebilir.
 

Uz@Y

Uz@Y
Katılım
25 Eki 2020
Mesajlar
1,392
Tepkime puanı
1,929
Puanları
113
Cinsiyet
e) Vazgeçilmezlik Argümanları
Vazgeçilmezlik argümanları adlarından da anlaşılabileceği üzere belli felsefi varsayımların çeşitli alanlardaki kullanımının o alan açısından merkezi bir konuma sahip olmasından, yani vazgeçilmez olmasından, hareketle doğru kabul edilmeleri gerektiğini iddia ederler. Matematiğin doğaya uygulanabilir olması ve bilimlerde merkezi bir yer tutmasının matematiksel nesnelerin var olduğunu kabul etmemizi gerektirdiğini, yani matematiksel nesnelerin bilim için vazgeçilmez olduklarını, iddia eden matematiksel vazgeçilmezlik argümanları bu argüman türünün en meşhur örneğidir. Bu tür argümanlar ahlak felsefesi, metafizik gibi pek çok alanda da kullanılabilirler.
 

Uz@Y

Uz@Y
Katılım
25 Eki 2020
Mesajlar
1,392
Tepkime puanı
1,929
Puanları
113
Cinsiyet
f) Bilimsel Verilerden/Teorilerden Faydalanmak
Pek çok bilimsel teorinin ve araştırmanın felsefi problemler açısından önemli sonuçları vardır. Mesela görelilik teorisi zamanla, kuantum teorisi nedensellikle ilgili görüşlerimizi derinden etkilemiştir. Teorilerimizin bilimlerle tutarlı olması gerektiği söylenebilir. Çeşitli bilimsel teorilerle daha uyumlu olmaları bazı metafiziksel, epistemolojik, siyasi ve ahlaki teorileri diğerlerinden avantajlı kılabilir. Ahlak felsefesinde, özellikle metaetikte, ahlaki akıl yürütmenin, motivasyonun ve kişiliğin doğasına dair bilimsel verilerden yararlanma ihtiyacımızın olduğu pek çok tartışma vardır. Bu ihtiyaç ahlak psikolojisi adındaki interdisipliner alanı doğurmuştur. Siyaset felsefesindeyse insan doğası, devlet ve ekonominin işleyişleri gibi konularda pek çok iddiada bulunulur. Bu iddiaları psikoloji, ekonomi, siyaset bilimi gibi bilimler ışığında değerlendirmek belli siyasi görüşleri tercih etmek yönünde gerekçe sunabilir.
 

Forumdan daha fazla yararlanmak için giriş yapın yada üye olun!

Forumdan daha fazla yararlanmak için giriş yapın veya kayıt olun!

Kayıt ol

Forumda bir hesap oluşturmak tamamen ücretsizdir.

Şimdi kayıt ol
Giriş yap

Eğer bir hesabınız var ise lütfen giriş yapın

Giriş yap

Tema düzenleyici

Tema özelletirmeleri

Grafik arka planlar

Granit arka planlar