-
- Katılım
- 1 May 2020
-
- Mesajlar
- 17,230
-
- Çözümler
- 1
-
- Tepkime puanı
- 47,456
-
- Puan
- 113
Faizli Bankalarda Çalışmak Caiz mi?
Görüşler ve Gerekçeler
Faiz meselesi İslam’ın en açık hükümlerinden biridir. Kur’an, “Allah alışverişi helal, faizi haram kıldı” (Bakara 275) buyurur. Resûlullah (s.a.s.) da faiz yiyene, verene, yazana ve şahitlik edene lanet etmiştir.
Dolayısıyla mesele sadece “faiz almak–vermek” değildir. Faize giden yolu açan, onu ayakta tutan her iş ve görev de bu dairenin içindedir.
Size bu konuda bazı muteber görüşleri ifade edeyim. Ben bu görüşlerden Hayrettin Karaman hocamızın görüşünü benimsiyorum.
Kurumların görüşleri
Diyanet İşleri Başkanlığı: Faizli bankada çalışmak caiz değildir. Fakat orada çalışan kişinin maaşı tamamen haram sayılmaz, çünkü emeği vardır. Yine de Müslüman fırsat bulur bulmaz helal bir işe yönelmelidir.
AAOIFI (İslami Finans Kuruluşları Muhasebe ve Denetim Kuruluşu): Çok net bir duruş sergiler. Faizli kurumlarda hiçbir görev caiz değildir. Faiz yasağına aykırı olduğu için, ister kredi memuru ister idari personel olsun, böyle bir iş İslam’a göre meşru değildir.
El-Ezher / Mısır Dârü’l-İftâ: Daha yumuşak bir yaklaşım benimser. “Bu meselede ihtilaf vardır, bazı alimler caiz görmüştür” der. Dolayısıyla böyle bir işte çalışan kişi, caiz gören görüşe uyarsa günaha girmez. Ama ihtiyaten uzak durmak daha hayırlıdır.
Caiz değil diyenler (çoğunluk görüşü)
İslamQA (Muhammed Sâlih el-Müneccid): Bekçi de olsan, şoför de olsan, bankanın çarkını döndürüyorsan harama ortak olmuşsun demektir. “Direkt faiz işi yapmıyorum” mazereti geçerli değildir.
İsmailağa Cemaati (Fatih Kalender): Faizli bankada çalışmak genel olarak hoş görülmez, caiz değildir.
Gerekçe: Banka faize dayalıdır. Ancak güvenlik, temizlik gibi doğrudan faizle ilgili olmayan görevlerde çalışanlar için biraz daha esnek yaklaşılır; kişi zaruret sebebiyle geçici olarak çalışıyorsa farklı değerlendirilir.
Sorularla İslamiyet: Bankada çalışmak caiz değildir; çünkü bankanın varlığı faizledir, çalışan da bu işleyişin parçasıdır.
Nureddin Yıldız (Fetva Meclisi): Faizli banka, bütünüyle harama yaslanmış bir kurumdur. Ona kapı olmak, binasını kiraya vermek, memurluğunu yapmak caiz değildir. Ancak zaruret (açlık, çaresizlik) halinde geçici ruhsat düşünülebilir.
İhsan Şenocak: Bankanın özü ribadır. Ribaya hizmet eden yapının parçası olmak, dolaylı da olsa bu günaha ortak olmaktır. Zaruretsiz şekilde burada çalışmak helal değildir.
İslam ve İhsan: Haram işlere rıza göstermek ve destek olmak günahtır. Helal alternatif varken faizli kurumda çalışmak doğru değildir. Ancak zaruret halinde, geçici olarak mazur görülebilir.
İslam Dergisi: Kur’an ve sünnetten delillerle faizli bankada çalışmanın haram olduğunu söyler. “Darül-harp” tartışmaları anılsa da netice değişmez: Riba ile ayakta duran kurumda görev almak caiz değildir.
Şartlı ve daha temkinli yaklaşanlar
Hayrettin Karaman: Bankanın bütün işi faizse orada çalışmak haramdır. Fakat doğrudan faizle ilgisi olmayan işler (temizlik, güvenlik gibi) için bazı müctehidler ruhsat vermiştir. Ayrıca zaruret halinde, helal iş bulunana kadar geçici olarak çalışılabilir; ama Müslüman ilk fırsatta bu işten ayrılmalıdır.
Faiz, Allah’ın haram kıldığı apaçık bir günahtır. Faize hizmet eden yapının içinde yer almak da bu günahın yükünü taşır. Ancak İslam, kulun zaruretini de görmezden gelmez. Geçici ihtiyaçlarda alimler ruhsat kapısı açmıştır.
Fakat takvaya en yakın yol faizden uzak durmak, helal işlerde çalışmak ve şüpheli alanlara rıza göstermemektir. Müslüman’ın şiarı, “Helal bellidir, haram bellidir, şüphelilerden sakının” (Buhari, Müslim) hadisinde olduğu gibi kalbine ve akıbetine selamet getirecek yoldan yürümektir.
Vesselam
Muhammet Fatih Canbaz
Görüşler ve Gerekçeler
Faiz meselesi İslam’ın en açık hükümlerinden biridir. Kur’an, “Allah alışverişi helal, faizi haram kıldı” (Bakara 275) buyurur. Resûlullah (s.a.s.) da faiz yiyene, verene, yazana ve şahitlik edene lanet etmiştir.
Dolayısıyla mesele sadece “faiz almak–vermek” değildir. Faize giden yolu açan, onu ayakta tutan her iş ve görev de bu dairenin içindedir.
Size bu konuda bazı muteber görüşleri ifade edeyim. Ben bu görüşlerden Hayrettin Karaman hocamızın görüşünü benimsiyorum.
Kurumların görüşleri
Diyanet İşleri Başkanlığı: Faizli bankada çalışmak caiz değildir. Fakat orada çalışan kişinin maaşı tamamen haram sayılmaz, çünkü emeği vardır. Yine de Müslüman fırsat bulur bulmaz helal bir işe yönelmelidir.
AAOIFI (İslami Finans Kuruluşları Muhasebe ve Denetim Kuruluşu): Çok net bir duruş sergiler. Faizli kurumlarda hiçbir görev caiz değildir. Faiz yasağına aykırı olduğu için, ister kredi memuru ister idari personel olsun, böyle bir iş İslam’a göre meşru değildir.
El-Ezher / Mısır Dârü’l-İftâ: Daha yumuşak bir yaklaşım benimser. “Bu meselede ihtilaf vardır, bazı alimler caiz görmüştür” der. Dolayısıyla böyle bir işte çalışan kişi, caiz gören görüşe uyarsa günaha girmez. Ama ihtiyaten uzak durmak daha hayırlıdır.
Caiz değil diyenler (çoğunluk görüşü)
İslamQA (Muhammed Sâlih el-Müneccid): Bekçi de olsan, şoför de olsan, bankanın çarkını döndürüyorsan harama ortak olmuşsun demektir. “Direkt faiz işi yapmıyorum” mazereti geçerli değildir.
İsmailağa Cemaati (Fatih Kalender): Faizli bankada çalışmak genel olarak hoş görülmez, caiz değildir.
Gerekçe: Banka faize dayalıdır. Ancak güvenlik, temizlik gibi doğrudan faizle ilgili olmayan görevlerde çalışanlar için biraz daha esnek yaklaşılır; kişi zaruret sebebiyle geçici olarak çalışıyorsa farklı değerlendirilir.
Sorularla İslamiyet: Bankada çalışmak caiz değildir; çünkü bankanın varlığı faizledir, çalışan da bu işleyişin parçasıdır.
Nureddin Yıldız (Fetva Meclisi): Faizli banka, bütünüyle harama yaslanmış bir kurumdur. Ona kapı olmak, binasını kiraya vermek, memurluğunu yapmak caiz değildir. Ancak zaruret (açlık, çaresizlik) halinde geçici ruhsat düşünülebilir.
İhsan Şenocak: Bankanın özü ribadır. Ribaya hizmet eden yapının parçası olmak, dolaylı da olsa bu günaha ortak olmaktır. Zaruretsiz şekilde burada çalışmak helal değildir.
İslam ve İhsan: Haram işlere rıza göstermek ve destek olmak günahtır. Helal alternatif varken faizli kurumda çalışmak doğru değildir. Ancak zaruret halinde, geçici olarak mazur görülebilir.
İslam Dergisi: Kur’an ve sünnetten delillerle faizli bankada çalışmanın haram olduğunu söyler. “Darül-harp” tartışmaları anılsa da netice değişmez: Riba ile ayakta duran kurumda görev almak caiz değildir.
Şartlı ve daha temkinli yaklaşanlar
Hayrettin Karaman: Bankanın bütün işi faizse orada çalışmak haramdır. Fakat doğrudan faizle ilgisi olmayan işler (temizlik, güvenlik gibi) için bazı müctehidler ruhsat vermiştir. Ayrıca zaruret halinde, helal iş bulunana kadar geçici olarak çalışılabilir; ama Müslüman ilk fırsatta bu işten ayrılmalıdır.
Faiz, Allah’ın haram kıldığı apaçık bir günahtır. Faize hizmet eden yapının içinde yer almak da bu günahın yükünü taşır. Ancak İslam, kulun zaruretini de görmezden gelmez. Geçici ihtiyaçlarda alimler ruhsat kapısı açmıştır.
Fakat takvaya en yakın yol faizden uzak durmak, helal işlerde çalışmak ve şüpheli alanlara rıza göstermemektir. Müslüman’ın şiarı, “Helal bellidir, haram bellidir, şüphelilerden sakının” (Buhari, Müslim) hadisinde olduğu gibi kalbine ve akıbetine selamet getirecek yoldan yürümektir.
Vesselam
Muhammet Fatih Canbaz