-
- Katılım
- 1 May 2020
-
- Mesajlar
- 17,382
-
- Çözümler
- 1
-
- Tepkime puanı
- 47,782
-
- Puan
- 113
Soru:
Bir kimsenin satıcıya müşteri bulması ve bu aracılıktan komisyon alması dinen caiz midir? Bunun bir ölçüsü var mıdır?
Cevap:
Fıkıhta bu mesele simsarlık (delâle) olarak adlandırılır ve klasik kaynaklarda ayrıntılı biçimde işlenmiştir. TDV İslâm Ansiklopedisi’nin “Simsar” maddesinde göre simsar; kendi namına, fakat müvekkili hesabına komisyon karşılığı alım satım yapan kişidir.
Bu yönüyle simsarlık, emek karşılığı hizmet sayıldığı için İslâm hukukçularının çoğunluğunca caiz kabul edilmiştir.
Hz. Peygamber (s.a.v.) döneminde de pazar yerlerinde “simsar” denilen aracılar bulunurdu. Nitekim Bakî' pazarındaki simsar topluluğuna Rasûlullah (s.a.v.) “Ey tüccarlar!” diyerek hitap etmiş, yemin ve gereksiz sözlerden uzak durmalarını öğütlemiştir (Ebû Dâvûd, “Büyûʿ”, 1; İbn Mâce, “Ticârât”, 3; Tirmizî, “Büyûʿ”, 4).
Bu hitap, bu mesleğin bizzat yasaklanmadığını, bilakis doğruluk ve dürüstlük şartına bağlandığını göstermektedir.
Mezheplerin tamamı bu konuda genel bir ittifak içindedir. Şâfiîler ve Hanbelîler, simsarlığı icâre akdi (hizmet sözleşmesi) kapsamında değerlendirir ve ücret karşılığında aracılık yapmayı helal görürler. Mâlikîler, yapılan anlaşmayı cuâle (başarıya bağlı ödül) niteliğinde kabul ederek yine caiz saymışlardır. Hanefîler ise ilk dönemlerde ücretin belirsizliği sebebiyle tereddüt etmişse de, sonrasında ihtiyaca binaen cevaz vermiştir. (Bkz. TDV İslâm Ansiklopedisi, “Simsar”, Cengiz Kallek). @cengizkallek
Buna göre bir kimse, tarafların rızasıyla belirlenmiş bir ücret karşılığında müşteri buluyorsa, hileye başvurmadan ve haram bir işleme aracılık etmeden yaptığı bu hizmetin karşılığını alabilir. Çünkü bu, hizmetin karşılığı olan helal kazançtır.
Elbette burada ahlaki sınır gözetilmelidir. Fiyatı haksız biçimde şişirmek, alıcıyı yanıltmak, kandırmak veya taraflardan birini zarara uğratmak haramdır. Helal kazanç, sadece sözleşmenin şekliyle değildir. Niyet ve dürüstlükle ölçülür.
Sonuç olarak: Satıcıya müşteri bulup komisyon almak dinen caizdir. Şartı, yapılan işin helal olması, ücretin açıkça belirlenmesi ve dürüstlükten ayrılmamaktır.
“Doğru ve güvenilir tüccar, peygamberler, sıddıklar ve şehitlerle beraberdir.” (Tirmizî, “Büyûʿ”, 4)
Vesselam
Bir kimsenin satıcıya müşteri bulması ve bu aracılıktan komisyon alması dinen caiz midir? Bunun bir ölçüsü var mıdır?
Cevap:
Fıkıhta bu mesele simsarlık (delâle) olarak adlandırılır ve klasik kaynaklarda ayrıntılı biçimde işlenmiştir. TDV İslâm Ansiklopedisi’nin “Simsar” maddesinde göre simsar; kendi namına, fakat müvekkili hesabına komisyon karşılığı alım satım yapan kişidir.
Bu yönüyle simsarlık, emek karşılığı hizmet sayıldığı için İslâm hukukçularının çoğunluğunca caiz kabul edilmiştir.
Hz. Peygamber (s.a.v.) döneminde de pazar yerlerinde “simsar” denilen aracılar bulunurdu. Nitekim Bakî' pazarındaki simsar topluluğuna Rasûlullah (s.a.v.) “Ey tüccarlar!” diyerek hitap etmiş, yemin ve gereksiz sözlerden uzak durmalarını öğütlemiştir (Ebû Dâvûd, “Büyûʿ”, 1; İbn Mâce, “Ticârât”, 3; Tirmizî, “Büyûʿ”, 4).
Bu hitap, bu mesleğin bizzat yasaklanmadığını, bilakis doğruluk ve dürüstlük şartına bağlandığını göstermektedir.
Mezheplerin tamamı bu konuda genel bir ittifak içindedir. Şâfiîler ve Hanbelîler, simsarlığı icâre akdi (hizmet sözleşmesi) kapsamında değerlendirir ve ücret karşılığında aracılık yapmayı helal görürler. Mâlikîler, yapılan anlaşmayı cuâle (başarıya bağlı ödül) niteliğinde kabul ederek yine caiz saymışlardır. Hanefîler ise ilk dönemlerde ücretin belirsizliği sebebiyle tereddüt etmişse de, sonrasında ihtiyaca binaen cevaz vermiştir. (Bkz. TDV İslâm Ansiklopedisi, “Simsar”, Cengiz Kallek). @cengizkallek
Buna göre bir kimse, tarafların rızasıyla belirlenmiş bir ücret karşılığında müşteri buluyorsa, hileye başvurmadan ve haram bir işleme aracılık etmeden yaptığı bu hizmetin karşılığını alabilir. Çünkü bu, hizmetin karşılığı olan helal kazançtır.
Elbette burada ahlaki sınır gözetilmelidir. Fiyatı haksız biçimde şişirmek, alıcıyı yanıltmak, kandırmak veya taraflardan birini zarara uğratmak haramdır. Helal kazanç, sadece sözleşmenin şekliyle değildir. Niyet ve dürüstlükle ölçülür.
Sonuç olarak: Satıcıya müşteri bulup komisyon almak dinen caizdir. Şartı, yapılan işin helal olması, ücretin açıkça belirlenmesi ve dürüstlükten ayrılmamaktır.
“Doğru ve güvenilir tüccar, peygamberler, sıddıklar ve şehitlerle beraberdir.” (Tirmizî, “Büyûʿ”, 4)
Vesselam