-
- Katılım
- 1 May 2020
-
- Mesajlar
- 17,651
-
- Çözümler
- 1
-
- Tepkime puanı
- 48,209
-
- Puan
- 113
ÜÇ AYLARA ÖZEL BİR İBADET (NAMAZ, ORUÇ VB.) VAR MI?
Bugün üç aylara dair bir paylaşım yapmıştım. Orada yer alan bir hususu netleştirmek gerektiğini düşündüğümden bu meseleyi ayrı bir yazı olarak yazmayı uygun gördüm.
Konunun sonunda meseleyi günlük hayattan anlaşılması kolay bir örnek üzerinden izah etmeye çalışacağım.
Önce başka zamanlarda olmayıp da üç aylara özgü olan özel bir ibadetin mevcut olup olmadığı meselesini netleştirelim. Ramazan ayında oruç tutmanın farz olduğu zaten bilindiğinden onu ayrıca zikretmeyip nafile ibadetleri ele alacağım.
1) TERAVİH NAMAZI
Üç aylardan biri olan Ramazan gecelerini kıyam ile geçirme konusunda Hz. Peygamber'in hem teşviki hem de uygulaması vardır. Sonraları teravih adı verilen namaz, Hz. Peygamber tarafından Mescid-i nebevi'de iki veya üç gece kıldırılmış, sonraları herkesin bu namazı evde kılması istenmiştir. Hz. Ömer döneminde onun aldığı kararla bu namaz, her gece mescitlerde cemaatle kılınmaya başlanmıştır. Bu uygulamanın aslı sünnette mevcuttur. Dolayısıyla Ramazan gecelerine özel bir namazın olduğu sünnetle sabittir.
2) KADİR GECESİNİ İHYA
Kadir gecesini ihya etme konusunda özel hadisler bulunmakta, o geceyi araştırmamız teşvik edilmekte, o geceyi ihya edenlerin geçmiş günahlarının bağışlanacağı bildirilmektedir. Bununla birlikte hiçbir sahih hadiste o gecelere özel "şu kadar rekâttan oluşan, her bir rekâtta şu surelerin okunacağı" bir özel namaz tarif edilmemiştir. Dahası Kadir gecesinin hangi gece olduğu da noktasal olarak tayin edilmemiş, müminlerin o geceyi Ramazan ayının son on gecesinde veya son on gecenin tek sayılı gecelerinde aramaları teşvik edilmiştir.
3) ŞABAN AYI ORUCU
Üsâme b. Zeyd (ra), Hz. Peygamber'e (sav) şu soruyu sordu: "Ey Allah'ın elçisi! Şaban ayı kadar [nafile] orucu çok tuttuğun başka bir ay görmüyorum" dedim. O şöyle buyurdu: "Bu ay, Recep ve Ramazan ayları arasında insanların çoğunun kendisinden gafil kaldığı bir aydır. Bu ayda ameller Allah'a yükseltilir. Ben, amelimin oruçlu iken yükseltilmesini istiyorum." (Ebu Davud, Nesâî)
Hz. Âişe (ra) de Allah Resûlü'nün en çok oruç tuttuğu ayın Şaban ayı olduğunu söylemiştir.
Hz. Peygamber'in gerek uygulaması, gerekse yukarıdaki sözü, bu ayda oruç tutmaya teşvik anlamı taşır.
Bununla birlikte Ramazan orucuna güçlü bir şekilde başlayabilmek için Şaban ayının ikinci yarısında oruç tutmak teşvik edilmemiştir.
4) BERAT GECESİ KIYAMI VE GÜNDÜZÜNDE ORUÇ
Üç ayların tam ortasındaki ay olan Şaban ayının tam ortasındaki gün olan 15. gününde Hz. Peygamber'in bir gece öncesini ibadetle, gündüzü de oruçla geçirme konusunda teşvikleri vardır. Ancak ibadet olarak özel bir namaz vb. tarifi söz konusu değildir.
5) REGAİB GECESİ
Regaib gecesini ihya etme konusunda herhangi bir teşvik söz konusu olmamıştır. Dahası, Regaib denilen gecenin kutlanmasını gerektiren tarihsel herhangi bir olay, arka plan da mevcut değildir.
6) MİRAC GECESİ
Peygamberimizin miraca çıktığı doğrudur, bununla birlikte bunun tarihi kesin olmadığı gibi o gecenin özel olarak ibadetle geçirilmesi konusunda bir uygulama veya teşvik söz konusu değildir.
GÜNLÜK HAYATTAN ÖRNEK
Üç aylara özel bir namaz türünün bulunmadığını, haram ay olan Recep ayında genel anlamda ibadetlerin teşvik edildiğini, Şaban ayının özellikle ilk yarısında orucun teşvik edildiğini bununla birlikte Şaban ayına özel bir namaz türünün de olmadığını günlük hayattan bir örnekle netleştirelim:
Diyelim ki bir misafiriniz sizi ziyarete gelecek. Peygamberimiz "Allah'a ve âhiret gününe inanan, misafirine ikram etsin" buyurmuş. Bundan ne anlarsınız? Misafire hazırlık yapmak, imkân ölçüsünde ikramda bulunmanın sünnet olduğunu anlarsınız değil mi? Şimdi tutup da birileri, peygamberimiz öyle bir şey demediği halde "peygamberimiz, misafir gelince ona köfte ikram etmemizi söyledi" derse biz ona ne deriz? Şunu deriz: "Peygamberimizin misafire ikram etmemiz konusunda teşviki vardır ama ille de özel bir yemek ikram etmemiz yönünde bir sözü yoktur. Siz peygamberimize demediği bir şeyi söyleterek dinde olmayan bir şey icat ediyorsunuz. Bu doğru değildir. Bununla birlikte peygamberimiz misafire ikramda bulunmayı teşvik etmiştir. Bu sebeple her ne ikram edersek bunun sevabı vardır."
İşte biz de "üç aylara özel bir namaz yoktur", "Recep ayına özel bir oruç yoktur" derken "bu ayda sakın nafile namaz kılmayın, sakın nafile oruç tutmayın" demiyoruz! Söylediğimiz şey, Peygamberimizin "Recep ayında şöyle bir namaz vardır", "Berat gecesinde şu kadar rekâttan oluşan bir namaz vardır", "Kadir gecesinde şu şekilde, şu kadar rekâttan oluşan bir namaz vardır" şeklinde bir söz söylemediğidir. Ancak bu demek değildir ki genel olarak salih amel işlemek yasaklanmıştır! Tersine bu zamanlarda her türlü salih amel teşvik edilmiştir.
Rabbimiz bizleri sünnete bağlı kalan, bid'attan uzak duran, üç ayların bereketli ikliminden en iyi şekilde istifade eden, bu zaman dilimlerinde salih amellerini başka zamanlara göre daha da arttıran, bu zaman dilimlerinde günahlardan uzak durma konusunda daha çok titiz davranan kullarından eylesin.
Soner Duman/1 Receb 1447 - 21 Aralık 2025 Pazar
Bugün üç aylara dair bir paylaşım yapmıştım. Orada yer alan bir hususu netleştirmek gerektiğini düşündüğümden bu meseleyi ayrı bir yazı olarak yazmayı uygun gördüm.
Konunun sonunda meseleyi günlük hayattan anlaşılması kolay bir örnek üzerinden izah etmeye çalışacağım.
Önce başka zamanlarda olmayıp da üç aylara özgü olan özel bir ibadetin mevcut olup olmadığı meselesini netleştirelim. Ramazan ayında oruç tutmanın farz olduğu zaten bilindiğinden onu ayrıca zikretmeyip nafile ibadetleri ele alacağım.
1) TERAVİH NAMAZI
Üç aylardan biri olan Ramazan gecelerini kıyam ile geçirme konusunda Hz. Peygamber'in hem teşviki hem de uygulaması vardır. Sonraları teravih adı verilen namaz, Hz. Peygamber tarafından Mescid-i nebevi'de iki veya üç gece kıldırılmış, sonraları herkesin bu namazı evde kılması istenmiştir. Hz. Ömer döneminde onun aldığı kararla bu namaz, her gece mescitlerde cemaatle kılınmaya başlanmıştır. Bu uygulamanın aslı sünnette mevcuttur. Dolayısıyla Ramazan gecelerine özel bir namazın olduğu sünnetle sabittir.
2) KADİR GECESİNİ İHYA
Kadir gecesini ihya etme konusunda özel hadisler bulunmakta, o geceyi araştırmamız teşvik edilmekte, o geceyi ihya edenlerin geçmiş günahlarının bağışlanacağı bildirilmektedir. Bununla birlikte hiçbir sahih hadiste o gecelere özel "şu kadar rekâttan oluşan, her bir rekâtta şu surelerin okunacağı" bir özel namaz tarif edilmemiştir. Dahası Kadir gecesinin hangi gece olduğu da noktasal olarak tayin edilmemiş, müminlerin o geceyi Ramazan ayının son on gecesinde veya son on gecenin tek sayılı gecelerinde aramaları teşvik edilmiştir.
3) ŞABAN AYI ORUCU
Üsâme b. Zeyd (ra), Hz. Peygamber'e (sav) şu soruyu sordu: "Ey Allah'ın elçisi! Şaban ayı kadar [nafile] orucu çok tuttuğun başka bir ay görmüyorum" dedim. O şöyle buyurdu: "Bu ay, Recep ve Ramazan ayları arasında insanların çoğunun kendisinden gafil kaldığı bir aydır. Bu ayda ameller Allah'a yükseltilir. Ben, amelimin oruçlu iken yükseltilmesini istiyorum." (Ebu Davud, Nesâî)
Hz. Âişe (ra) de Allah Resûlü'nün en çok oruç tuttuğu ayın Şaban ayı olduğunu söylemiştir.
Hz. Peygamber'in gerek uygulaması, gerekse yukarıdaki sözü, bu ayda oruç tutmaya teşvik anlamı taşır.
Bununla birlikte Ramazan orucuna güçlü bir şekilde başlayabilmek için Şaban ayının ikinci yarısında oruç tutmak teşvik edilmemiştir.
4) BERAT GECESİ KIYAMI VE GÜNDÜZÜNDE ORUÇ
Üç ayların tam ortasındaki ay olan Şaban ayının tam ortasındaki gün olan 15. gününde Hz. Peygamber'in bir gece öncesini ibadetle, gündüzü de oruçla geçirme konusunda teşvikleri vardır. Ancak ibadet olarak özel bir namaz vb. tarifi söz konusu değildir.
5) REGAİB GECESİ
Regaib gecesini ihya etme konusunda herhangi bir teşvik söz konusu olmamıştır. Dahası, Regaib denilen gecenin kutlanmasını gerektiren tarihsel herhangi bir olay, arka plan da mevcut değildir.
6) MİRAC GECESİ
Peygamberimizin miraca çıktığı doğrudur, bununla birlikte bunun tarihi kesin olmadığı gibi o gecenin özel olarak ibadetle geçirilmesi konusunda bir uygulama veya teşvik söz konusu değildir.
GÜNLÜK HAYATTAN ÖRNEK
Üç aylara özel bir namaz türünün bulunmadığını, haram ay olan Recep ayında genel anlamda ibadetlerin teşvik edildiğini, Şaban ayının özellikle ilk yarısında orucun teşvik edildiğini bununla birlikte Şaban ayına özel bir namaz türünün de olmadığını günlük hayattan bir örnekle netleştirelim:
Diyelim ki bir misafiriniz sizi ziyarete gelecek. Peygamberimiz "Allah'a ve âhiret gününe inanan, misafirine ikram etsin" buyurmuş. Bundan ne anlarsınız? Misafire hazırlık yapmak, imkân ölçüsünde ikramda bulunmanın sünnet olduğunu anlarsınız değil mi? Şimdi tutup da birileri, peygamberimiz öyle bir şey demediği halde "peygamberimiz, misafir gelince ona köfte ikram etmemizi söyledi" derse biz ona ne deriz? Şunu deriz: "Peygamberimizin misafire ikram etmemiz konusunda teşviki vardır ama ille de özel bir yemek ikram etmemiz yönünde bir sözü yoktur. Siz peygamberimize demediği bir şeyi söyleterek dinde olmayan bir şey icat ediyorsunuz. Bu doğru değildir. Bununla birlikte peygamberimiz misafire ikramda bulunmayı teşvik etmiştir. Bu sebeple her ne ikram edersek bunun sevabı vardır."
İşte biz de "üç aylara özel bir namaz yoktur", "Recep ayına özel bir oruç yoktur" derken "bu ayda sakın nafile namaz kılmayın, sakın nafile oruç tutmayın" demiyoruz! Söylediğimiz şey, Peygamberimizin "Recep ayında şöyle bir namaz vardır", "Berat gecesinde şu kadar rekâttan oluşan bir namaz vardır", "Kadir gecesinde şu şekilde, şu kadar rekâttan oluşan bir namaz vardır" şeklinde bir söz söylemediğidir. Ancak bu demek değildir ki genel olarak salih amel işlemek yasaklanmıştır! Tersine bu zamanlarda her türlü salih amel teşvik edilmiştir.
Rabbimiz bizleri sünnete bağlı kalan, bid'attan uzak duran, üç ayların bereketli ikliminden en iyi şekilde istifade eden, bu zaman dilimlerinde salih amellerini başka zamanlara göre daha da arttıran, bu zaman dilimlerinde günahlardan uzak durma konusunda daha çok titiz davranan kullarından eylesin.
Soner Duman/1 Receb 1447 - 21 Aralık 2025 Pazar